ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΟΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΚΑΙ ΤΙ ΤΗΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ
Γράφει ο Γιάννης Ταουσανίδης, ηλεκτρολόγος μηχανικός της Wattcrop
Τα Φωτοβολταϊκά Πάρκα, αλλά και γενικότερα οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, είναι ένας τρόπος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που «ήρθε για να μείνει». Τι πρέπει να προσέξουμε όμως κατά το σχεδιασμό και την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου; Ποιοι είναι εκείνοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοτικότητα του πάρκου μας και μας εξασφαλίζουν μακροχρόνια μεγαλύτερη παραγωγή και άρα γρηγορότερη αποπληρωμή της επένδυσής μας και μεγαλύτερο κέρδος;
Το παρόν άρθρο επιχειρεί να κάνει μια περιγραφή αυτών ακριβώς των παραγόντων και να δώσει μια καλύτερη εικόνα σε τωρινούς και πιθανά μελλοντικούς παραγωγούς και αυτοπαραγωγούς.
Θέση του Φ/Β Πάρκου
Ένας πολύ βασικός παράγοντας είναι η θέση στην οποία εγκαθίσταται το φωτοβολταϊκό πάρκο. Στην Ελλάδα η ετήσια ηλιακή ενέργεια ανά τετραγωνικό μέτρο κυμαίνεται από 1500 έως 2000kWh, το οποίο μεταφράζεται σε μια παραγωγή 1100 έως 1600kWh για κάθε kW του φωτοβολταϊκού μας πάρκου. Όπως βλέπουμε και στην Εικόνα 1, ένα φωτοβολταϊκό πάρκο στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδας θα παράγει περισσότερο από ότι ένα που εγκαθίσταται στην περιοχή της Θράκης
Σκίαση
Ένα ακόμη σημαντικό σημείο, ίσως ακόμη πιο σημαντικό από το προηγούμενο είναι οι σκιάσεις. Ως γνωστόν, αν για οποιοδήποτε λόγo τα φωτοβολταϊκά πάνελ σκιάζονται, δεν παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα. Είναι επομένως κρίσιμο το πάρκο μας να είναι σχεδιασμένο σωστά, ώστε να αποφεύγονται οι σκιάσεις είτε από τα μπροστά πάνελ στα πίσω είτε από αντικείμενα έξω από το χωράφι μας (κοντινά δέντρα ή κτήρια). Σημαντικό είναι επίσης να προσέξουμε και τα βουνά τριγύρω καθώς μπορεί να εμποδίζουν τις πρωινές ή απογευματινές ώρες τον ήλιο να «πέφτει» στα πάνελ μας. Υπάρχουν διάφορα προγράμματα για τον σχεδιασμό πάρκων που λαμβάνουν υπόψη όλες αυτές τις παραμέτρους, άρα το καλύτερο είναι να απευθυνθούμε σε ένα κατάλληλο μηχανικό για το σχεδιασμό του πάρκου.
Επένδυση στην Ποιότητα
Βασικό κομμάτι επίσης είναι και η σωστή επιλογή εξοπλισμού για το πάρκο, αλλά και χωροθέτησης αυτού εντός του χωραφιού. Για παράδειγμα, αν αγοράσουμε καλύτερα πάνελ (Tier 1) έχουμε μικρότερη υποβάθμιση της απόδοσής τους και καλύτερη εξυπηρέτηση από τον κατασκευαστή ανά τα έτη και άρα καλύτερη συνολική παραγωγή σε βάθος των 25-30 χρόνων. Επίσης, οι επενδύσεις σε τέτοια περίπτωση είναι πιο πιθανές να επιλεγούν για χρηματοδότηση από κάποιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
Από την άλλη, αν επιλέξουμε σε ένα σχετικά μεσαίο ή μικρό πάρκο (κάτω των 10MW) κεντρικούς αντιστροφείς (central inverters) και όχι αντιστροφείς στοιχειοσειρών (string inverters), κινδυνεύουμε σε περίπτωση μικρής βλάβης ή σκίασης να μείνει ανενεργό μεγαλύτερο κομμάτι του πάρκου. Τέλος, σημαντικό είναι να χωροθετούνται σωστά όλα τα στοιχεία του πάρκου, ώστε να αποφεύγουμε αστοχίες π.χ. μεγάλο μήκος καλωδίων που σημαίνει μεγαλύτερο κόστος εγκατάστασης αλλά και μεγαλύτερες ηλεκτρικές απώλειες
Συντήρηση – Παρακολούθηση
Όπως σε κάθε επιχείρηση, έτσι και στο φωτοβολταϊκό πάρκο, απαιτείται η κατάλληλη συντήρηση καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής της. Είναι σημαντικό λοιπόν να παίρνουμε τα κατάλληλα μέτρα για την παρακολούθηση και συντήρηση του πάρκου μας. Σε περίπτωση πολύ μικρών πάρκων (κάτω των 50kW), είναι σύνηθες να μην παρακολουθούμε καθημερινά την κατάσταση και την παραγωγή του πάρκου μας αλλά να κανονίζουμε απλά μια επίσκεψη από συνεργείο συντήρησης μια φορά το χρόνο. Σε μεγαλύτερα όμως πάρκα καλό είναι να υπάρχει και μια καθημερινή παρακολούθηση (monitoring), έτσι ώστε το οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει να αντιμετωπίζεται το δυνατόν γρηγορότερα. Σήμερα, υπάρχει η δυνατότητα είτε να παρακολουθείται από ολοκληρωμένο σύστημα όλο το πάρκο από κάποια ομάδα μηχανικών ή τεχνικών που θα μπορούν και άμεσα να μεταβούν στο πάρκο για να λύσουν το όποιο πρόβλημα, είτε για μικρότερα πάρκα να έρχεται ειδοποίηση σε κάποια εφαρμογή στο κινητό μας και να ειδοποιούμε τον τεχνικό να επισκεφτεί το πάρκο.
Καθαρισμός
Τέλος, ένα βασικό κομμάτι της συντήρησης είναι ο καθαρισμός. Είναι σημαντικό να γίνεται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο καθαρισμός των πάνελ. Δυστυχώς τα πάνελ δεν καθαρίζονται επαρκώς με τη βροχή και μαζεύουν αρκετή σκόνη δημιουργώντας επί της ουσίας μια «μικρή συννεφιά» πάνω τους. Όπως αντιλαμβανόμαστε, ένα τέτοιο γεγονός μειώνει την παραγωγή τους.
Σε ορεινές περιοχές ή σε περιοχές με συχνές χιονοπτώσεις, είναι καλό να υπάρχει και αποχιονισμός των πάνελ κατά τους χειμερινούς μήνες. Η συχνότητα του αποχιονισμού εξαρτάται από την περιοχή και τις χιονοπτώσεις του εκάστοτε έτους.
Το τελευταίο κομμάτι του καθαρισμού που πρέπει να προσέξουμε είναι ο καθαρισμός των διαφόρων χόρτων και φυτών στο χωράφι μας, καθώς αν ψηλώσουν αρκετά δημιουργούν και αυτά σκιάσεις στα πάνελ. Ένας εναλλακτικός τρόπος για το τελευταίο είναι η βόσκηση προβάτων εντός του χωραφιού. Αν κατά τους εαρινούς και θερινούς μήνες αφήνουμε βοσκούς με πρόβατα να διέρχονται από το πάρκο, έχουμε μια win-win κατάσταση, καθώς και τα πρόβατα σιτίζονται και ο καθαρισμός των χόρτων γίνεται με μηδενικό κόστος. Σε μια τέτοια περίπτωση απλά θα πρέπει να εγκαταστήσουμε κάποιον προστατευτικό εξοπλισμό (συρματόπλεγμα γύρω από αντιστροφείς, καλώδια με σκληρό κάλυμμα) ώστε να μην μπορούν να τα καταστρέψουν τα πρόβατα και να μην πάθουν και τα ίδια κάτι.
