Γράφει ο Γιάννης Ταουσανίδης, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στη Wattcrop.
Από τις 15 Μαΐου που σταμάτησε το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» δεν υπάρχει η δυνατότητα για κάποιον να γίνει αυτοπαραγωγός, να εγκαταστήσει δηλαδή ένα φωτοβολταϊκό σύστημα για ιδία κατανάλωση, εκτός κι αν έχει ήδη αιτηθεί μέσω του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι», το οποίο βέβαια, όπως λέει και το όνομά του, απευθύνεται σε αγρότες.
Εδώ και κάποιους μήνες η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ότι το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» θα σταματούσε πρόωρα (η αρχική καταληκτική ημερομηνία ήταν 30 Ιουνίου) και μαζί του και συνολικότερα το σχήμα του ενεργειακού συμψηφισμού (net metering). Στη θέση του θα εφαρμοστεί το νέο σχήμα του «ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού» ή αλλιώς net billing.
Τι είναι όμως το net billing;
Στο net metering, όπως πολλοί γνωρίζουμε, η περίσσεια της ενέργειας των ηλιόλουστων ωρών αποθηκευόταν στο δίκτυο και ο αυτοπαραγωγός μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει τις υπόλοιπες ώρες της μέρας που το φωτοβολταϊκό του σύστημα δεν παρήγαγε αρκετή ενέργεια ή και καθόλου. Είχαμε δηλαδή μια αντιστοίχιση ένα προς ένα της αξίας της ενέργειας που παρήγαγε κάποιος με την ενέργεια που κατανάλωνε.
Το net billing είναι ένα παρόμοιο σχήμα, όμως αρκετά διαφορετικό στην πραγματικότητα. Εδώ η περίσσεια της παραγόμενης ενέργειας πωλείται στο δίκτυο στην τιμή αναφοράς (0.065€/kWh περίπου), και όταν σε επόμενη στιγμή της ημέρας ο αυτοπαραγωγός χρειάζεται ενέργεια που δεν μπορεί να παραχθεί από το φωτοβολταϊκό σύστημα, αγοράζει κανονικά ενέργεια από το δίκτυο στην τιμή που ορίζεται από το τιμολόγιο που έχει επιλέξει.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως η τιμή αναφοράς των φωτοβολταϊκών είναι πάντα χαμηλότερη της τιμής ρεύματος στα οικιακά τιμολόγια και, αν κρίνουμε από το πρόσφατο παρελθόν που οι τιμές ρεύματος είχαν εκτοξευθεί, πολλές φορές αρκετά χαμηλότερη. Στην πραγματικότητα σήμερα η τιμή αναφοράς είναι μικρότερη της τιμής χονδρικής στο χρηματιστήριο.
Η άλλη πλευρά του νομίσματος
Από την άλλη πλευρά υπάρχει το αντεπιχείρημα των προμηθευτών ρεύματος, ότι η ενέργεια το μεσημέρι είναι αισθητά φθηνότερη και έτσι στο net metering αναγκάζονται οι ίδιες εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας να επωμίζονται τη διαφορά, αφού οι αυτοπαραγωγοί καταναλώνουν το βράδυ τη φθηνή ενέργεια που παρήγαγαν το μεσημέρι και είχε αποθηκευτεί στο δίκτυο.
Κάπως έτσι ξεκινούν και εγείρονται διάφορα ερωτήματα. Ποιος ορίζει την τιμή στο χρηματιστήριο; Είναι δίκαιο ένα σύστημα 5-10kW να αποζημιώνεται με την ίδια τιμή με ένα σύστημα 100MW ενώ δεν μπορεί να πετύχει οικονομία κλίμακας και έχει καταβάλει ΦΠΑ; Είναι δίκαιο να πληρώνουν οι προμηθευτές ρεύματος την ενέργεια που καταναλώνει ένας αυτοπαραγωγός; Είναι δίκαιο να μετακυλίουν οι προμηθευτές αυτή τη διαφορά στα υπόλοιπα τιμολόγια ρεύματος; Μα το όριο του 8% στο net metering δεν είχε μπει για αυτόν ακριβώς το λόγο; Μήπως τελικά είναι η δουλειά των προμηθευτών να καλύπτουν αυτές τις διαφορές στις τιμές από τη στιγμή που αγοράζουν και πωλούν ρεύμα; Και άλλα πολλά.
Δεν αρμόζει όμως σε αυτό το άρθρο να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα. Αυτό που δεν είναι ερώτημα όμως και είναι κάτι με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί ο νομοθέτης είναι ότι ένα φωτοβολταϊκό σύστημα με net metering έχει αποπληρωμή της επένδυσης αρκετά νωρίτερα από ότι ένα με net billing. Και σε αυτό δεν μπορεί η μοναδική απάντηση να είναι να δοθεί επιδότηση ώστε να εγκαταστήσει ο αυτοπαραγωγός και μπαταρία και να έχει μεγαλύτερο ταυτοχρονισμό κατανάλωσης παραγωγής. Άλλο ένα ζήτημα είναι ότι ένα σωστά διαστασιολογημένο σύστημα με net metering μπορεί να προστατέψει πλήρως τον αυτοπαραγωγό από τις διακυμάνσεις των τιμών ρεύματος. Αυτό όμως δε συμβαίνει με το net billing, καθώς για να επιτευχθεί η εξοικονόμηση που υπήρχε με net metering χρειάζεται και σύστημα αποθήκευσης για να αυξηθεί ο ταυτοχρονισμός. Το σύστημα αποθήκευσης όμως ανεβάζει κατά πολύ το αρχικό απαιτούμενο κεφάλαιο. Έτσι, χάνεται ένας βασικός λόγος που θα έπειθε κάποιον να γίνει αυτοπαραγωγός.
Υπάρχουν μια σειρά από ζητήματα με τα οποία πρέπει να ασχοληθεί ο νομοθέτης και να διευθετηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το βασικότερο όμως είναι να δημοσιευθεί η υπουργική απόφαση ώστε να ξεκινήσει ξανά κάποιο σχήμα αυτοπαραγωγής, με τα καλά του και τα κακά του, καθώς σήμερα δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα για κάποιον.